ARTIKEL I: Welke impact heeft de digitalisering op de arbeidsmarkt

Drones, artificiële intelligentie (AI), blockchain, zelfrijdende auto’s, smart homes,.. zijn aardig op weg om ons dagelijks leven in al zijn facetten te veranderen. Welke job doen we binnen tien jaar? Welk betaalmiddel gebruiken we en wie verzorgt ons op onze oude dag? Hoe verloopt de interactie met de overheid en wat met onze privacy? Indiville verzamelde enkele markante uitspraken/rapporten hierover, aangevuld met resultaten van eigen onderzoek over hoe de burger momenteel tegen deze veranderingen aankijkt.

Deel 1: de impact van digitalisering op de arbeidsmarkt

Om te beginnen is het interessant om weten dat elke nieuwe technologie de vijf fasen van de Gartner Hype Cycle doorloopt: eerst is er sprake van de trigger. Die evolueert naar de piek van hooggespannen verwachtingen om daarna steil eerst naar het dal van de desillusies te tuimelen (de zogenaamde ‘kinderziektes’) en pas via het ‘pad van verlichting’ tot echte maturiteit te komen. Met andere woorden: de levensloop van een nieuwe technologie gaat niet zonder slag of stoot.

Gartner Hype Cycle

De geschiedenis leert ons dat nieuwe technologieën, zoals nu de digitalisering en automatisering, altijd werkloosheid, onzekerheid en ongelijkheid creëren. De economen Carl Benedikt Frey en Michael Osborne concludeerden in 2013 al dat 47% van de jobs een significant risico lopen binnen twintig jaar niet meer te bestaan, terwijl jobs waar de menselijke interactie een belangrijke rol speelt volgens hen de grootste kans hebben te blijven bestaan. Zo zullen zelfrijdende auto’s, trucks en bussen binnen afzienbare tijd het beroep van chauffeur overbodig maken, terwijl ook boeren, postbedienden, drukkers en uitgevers, bezorgdiensten, dispatcheurs enz. ten dode opgeschreven lijken.

Staan we aan het begin van een periode van disruptie? Het rapport Digitale economie en arbeidsmarkt van de Hoge Raad voor Werkgelegenheid wijst erop dat robotisering niet per se alleen banen vernietigt, maar dat robots ook een complementaire rol kunnen spelen en de arbeidsomstandigheden en productiviteit kunnen verbeteren. Bovendien is de arbeidsmarkt in staat zich aan te passen als individuen en organisaties de tijd nemen zichzelf opnieuw uit te vinden door nieuwe vaardigheden, business modellen en organisatiestructuren te ontwikkelen. Zo steeg het aantal hoogtechnologische jobs in ons land tussen 2000 en 2011 met 22,3% tegenover een stijging van 8,6% voor niet-technologische jobs. Bovendien doet België het op dat vlak zelfs beter dan sommige buurlanden. Het is duidelijk dat er naast jobs voor de productie en de installatie van technologie nieuwe beroepen zullen ontstaan door de overvloed aan big data, de verdere ontwikkeling van AI en robotica en de nood aan cyber resilience, regelgeving en controle.

Cruciaal in deze (r)evolutie is een vlotte transitie. In de nota De transitie naar een digitale samenleving stelt de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) vast dat het onduidelijk is hoe lang deze transitie zal duren en of het om een tijdelijk dan wel een continu proces zal gaan en wie er het meest bij gebaat zal zijn. Pertinent in dit verband is de uitspraak van Bill Gates dat robots die arbeiders vervangen belastingen zullen moeten betalen, terwijl Elon Musk (CEO Tesla) meent dat er geen andere keuze zal zijn dan een universeel basisinkomen in te voeren.

Lees ook:

Deel II: de impact van digitalisering op de banksector

Deel III: de impact van de digitalisering op de gezondheidszorg

Deel IV: de impact van digitalisering op de overheid

Deel V: de impact van digitalisering op onze privacy